در خانه‌های آپارتمانی هم می‌توان تدابیری اندیشید که زمینهٔ رشد طبیعی کودکان را فراهم کند؛ از جمله استفاده از رنگ‌های شاد و نور طبیعی خورشید...
در این گزارش «حسین کریمی» پژوهشگر، طراح و مدرس معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی راهکار در اختیارمان می‌گذارد که با به‌کارگیری آن آسیب‌های زندگی آپارتمانی برای کودکان را تا حدودی کاهش دهیم. این راهکار هم در هر خانه‌ای و با هر ظرفیتی قابل‌اجراست.
از رنگ‌های شادی‌بخش در خانه استفاده کنید
پروفسور «یورگ کورت گروتر» نویسندهٔ کتاب «زیبایی‌شناسی در معماری» معتقد است رنگ بیشتر از فرم و هندسه در ذهن بچه‌ها تأثیر دارد. با هنردرمانی و رنگ‌هایی که انتخاب می‌کنیم می‌توانیم تا میزان زیادی از استرس و اضطراب‌های زندگی امروزی برای خودمان و کودکان بکاهیم.
«حسین کریمی» پژوهشگر و مدرس معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی با این توضیح می‌گوید «مشاهدهٔ رنگ زرد باعث ترشح هورمون سروتونین در بدن می‌شود. این هورمون باعث می‌شود انسان نسبت به خودش و اطرافیانش حس خوب و مثبتی داشته باشد. قرآن هم به فرح‌بخشی این رنگ به صراحت اشاره می‌کند.» در آیهٔ ۶۹ سورهٔ «بقره» آمده «رنگ زرد، بینندگان را شاد سازد.»
رنگ سبز هم بر غدهٔ هیپوفیز تأثیر بسزایی دارد و می‌تواند باعث شادی و نشاط شود. مولا علی علیه‌السلام در این باره فرموده‌اند «نگاه کردن به سبزه مایهٔ شادابی، نشاط و حیات است.»
کریمی می‌گوید «در طراحی داخلی تأکید می‌شود که حتماً از گیاهان که هم زنده هستند و روح‌بخشی می‌کنند و هم رنگ سبز دارند، استفاده شود تا شاهد محیطی مطبوع باشیم که حظ بصری بسزایی خلق می‌کند.»
با بازی نور طبیعی، خانه را زیبا کنید
از تأثیر نور و آفتاب بر زندگی همین بس که دانشمندان معتقدند حتی با تغییر فاصلهٔ خورشید، ممکن است زمین از بین برود (ذوب بشود یا یخ بزند!). جز مسألهٔ دما، در نبود خورشید، انسان دیگر نوری برای دیدن نخواهد داشت.
خداوند هم برای معرفی خود از واژهٔ نور استفاده می‌کند و حتی به آن قسم می‌خورد. تأکید خداوند و قسم بر اوقات هم تأکید او بر توجه ما بر این اوقات است و مگر می‌شود در خانه و شهرهایی که آسمان ندارند، اوقات را فهم کرد؟
کریمی با اشاره به این موضوع می‌گوید «نور و آفتاب در معماری و شهرسازی اسلامی علاوه‌بر خواص فیزیکی، جایگاه معنوی هم دارد. بارها در بناهای مختلف سنتی شاهد هنرنمایی با نور بوده‌ایم و در بیشتر بناها به‌ویژه خانه‌ها، نور طبیعی جزو جدایی‌ناپذیر معماری‌مان بوده است. می‌توان با بازی نور، خانه را از راه‌های مختلف زیباتر کرد؛ مثلاً استفاده از لوورهای زیبا، سبک ارسی‌های قدیمی شامل شیشه‌های رنگی، پنجره‌های سقفی و...»
با نور روز افسردگی را درمان کنید
دانشمندان زیادی دربارهٔ تأثیرات درمانی نور بر سلامت روح و روان، خلق‌وخو و رفتار انسان پژوهش کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که نور و داروهای افسردگی تأثیر مشابهی در درمان افسردگی‌های فصلی دارند.
کریمی در این باره به پژوهشی از «ویلیام تیتوف» اشاره می‌کند «تیتوف به اثرات مثبت نور روز بر رفتار و کارایی دانش‌آموزان و کاهش افسردگی آنان می‌پردازد و می‌گوید دانش‌آموزان کندذهن و ناآرام پس از قرارگیری در کلاسی که از نور روز برخوردار بود، به‌طور معجزه‌آسایی آرام شدند و تا حدودی بر مشکلات یادگیری خود غلبه کردند.»
حیاط کوچکی برای کاهش استرس
نور طبیعی اثرات فیزیکی زیادی هم دارد. اشعهٔ ماورای بنفش نور طبیعی، مانع نرمی استخوان می‌شود، پوست بدن را در وضعیت مطلوبی نگه می‌دارد و از طریق ایجاد ویتامین D به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند. این نور میکروب‌کش در بعضی از فعل و انفعالات شیمیایی بدن هم مؤثر است.
کریمی با بیان این نکات می‌گوید «شاید یک حیاط کوچک پرنور برای شما چشم‌گیر نباشد. ولی تحقیقات نشان می‌دهد نور ماورای بنفش می‌تواند باعث ترشح بتا اندورفین (هورمونی که درد و استرس را کاهش می‌دهد و احساس خوبی در انسان ایجاد می‌کند) و تحریک این هورمون شود.»
نور خورشید خلق‌وخو را تعدیل می‌کند
نور طبیعی باعث افزایش اشتها هم می‌شود. وقتی بدن در مقابل این اشعه قرار می‌گیرد، مویرگ‌ها منبسط می‌شوند، فشار خون قدری پایین می‌آید و علاوه‌بر احساس سلامت، ضربان نبض تند و بر اشتها هم افزوده می‌شود.
برخی مطالعات نشان می‌دهد نوزادانی که بعدازظهرها در معرض نور روز قرار می‌گیرند، بهتر می‌خوابند. البته دریافت بیش از اندازهٔ اشعهٔ ماورای بنفش هم می‌تواند باعث چروکیدگی پوست و حتی تومور بدخیم پوستی شود.
با این حال کریمی قوی‌ترین اثر نور خورشید در سلامتی را تأثیر آن بر خلق‌وخو می‌داند و می‌گوید «مطالعات به‌طور کلی بر روی «سروتونین» تمرکز می‌کنند که مادهٔ شیمیایی مغز است و مستقیماً با خلق‌وخو ارتباط دارد. سطوح بالاتر سروتونین با خلق‌وخوی بهتر و احساس رضایت و آرامش، و سطوح پایین‌تر با افسردگی و اضطراب مرتبط است. بسیاری از داروهای ضدافسردگی با افزایش سطح سروتونین در میان نورون‌های مغز عمل می‌کنند.»
توصیهٔ آخر
اگرچه بعضاً معماری و شهرسازی غلط باعث محرومیت خانه‌ها از نعمت الهی «نور خورشید» می‌شود، توصیه می‌کنیم تا حد امکان با ابزارهایی مثل شیشه‌مات‌کن یا پرده‌های نازک نور را میهمان خانه‌تان کنید. اما اگر در مرحلهٔ انتخاب خانه هستید حتماً دقت کنید که رو به جنوب (یعنی رو به خورشید» باشد. | 